Türkçe
English
العربية
Français
русский
Spanish
Deutsch
Renk değiştirme özelliğine sahip olan ve dünyada sadeceTürkiye’de bulunan bu nadide mücevher taşı dünyada nasıl meşhur oldu?
Son on yıldır dünya değerli taş piyasalarında ülkemizin adının sıkça duyulması neden olan ve piyasada "renk değiştiren diyaspor” olarak bilinen diyaspor kristalleri Türkiye’de sadece Muğla ilimizin Milas bölgesinde Milenyum Madencilik firması tarafından üretilmektedir.70’li senelerde Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün alüminyum üretimleri sırasında ilk defa rastlanan bu kristallere gereken özeni gösterildiği söylenemez. Rastlandıkça bir kenarda biriktirilen ve bugün itibariyle halen akıbeti belli olmayan bu kristallerin bazı çalışanlar, mühendisler ve çevre köylüleri tarafından yağmalandığı ve süs eşyası olarak kullanıldığı rivayetler arasındadır. Ayrıca Eti Maden İşletmelerinin bölgeden çekilmesiyle ruhsatın Milenyum Madenciliğe devri arasında geçen süre içinde bu ruhsat sahası, sahada diyaspor kristali olduğunu bilenler tarafından iyice hırpalanmış, izinsiz yapılan maden hırsızlıkları sonucu ocaklarda göçükler oluşmuş, vergisi ödenmeden çıkartılan bu kristaller hiç değerinde olmayan fiyatlarla çalan kişiler tarafından satılmış ve milli ekonomiye kazandırılması gereken meblağ heba olmuştur.
Ruhsatın şirket ortaklarından Ahmet Murat Akgün’e devrinden
sonra, Milenyum Madencilik tarafından yapılan büyük yatırımlar ve uzun süren uğraşlar
sonucu ocaklar tekrar üretim yapılabilir bir hale getirilerek, Türkiye’de yasal çerçevede ilk diyaspor
kristali üretimi Milenyum Madencilik tarafından sağlanmıştır.Önceki dönemde bu konuda yeterli tecrübe ve bilgisi olmayan şahıslar tarafından yasadışı yollardan üretilerek pazarlanmaya çalışılan diyaspor kristalleri piyasada fazlasıyla bulunduğu için yasal üretimlerin piyasaya sürümü de uzun bir zaman ve efor gerektirmiştir. Bu şahıslar tarafından çalınarak ve bilinçsizce işlenmeye çalışılan kristallerin piyasalarda var olan kötü etkisini silmek ve tekrar hak ettiği yere getirmek ruhsat sahibinin kişisel çabaları sonucunda mümkün olabilmiştir. 2006’dan bu yana yasal olarak üretilerek satışa sunulan diyaspor kristali, ülke ekonomisine direk olarak katkı sağlamaya devam etmektedir. Ayrıca Milenyum firmasının direk ve dolaylı olarak bir çok yabancı ülkede katıldığı fuarlar ve yaptığı sistemli pazarlama çalışmaları sayesinde değeri artarak satıldığı her ülkede Türkiyemizin tanıtımına pozitif etki etmektedir.
Mineral gurubu diyaspor’un bir üyesi olan ve Türkiye’de çıkarılan "renk değiştiren diyaspor” taşı renksiz olarak da bulunmaktadır. Değerini belirleyen ‘renk değiştiren özelliği ’ farklı ışık altında farklı açılardan bakıldığında çeşitlilik gösteren renk yapısından kaynaklanmaktadır. Her boyutunda bu özellik olabilse de büyük taşlarda daha belirgin olarak görülmektedir. Kivi yeşilinden morumsu pembe tona kadar farklı renklerde bulunabilen bu taş diğer taşlara oranla çok az rastlanır bir şekilde ısı, radyasyon, dolgu vb. işlemlere tabi tutulmaksızın %100 doğal bir şekilde piyasalara girmiştir.
Türk diyasporu çoğunlukla son derece temiz ve berraktır. Bazılarında ise "kedi gözü” efekti ve taşın yüzeyinde boylu boyunca uzanan tek bir ışık huzmesi görülür. Türk diyasporu piyasaya sürülmeden önce mücevher taşları arasında "kedi gözü” efektine sahip ve aynı zamanda renk değiştiren tek mücevher taşı Aleksandrit idi.
Taş kesiminde kullanılan gelişmiş yöntemlerle renk
değiştiren özelliği daha da güzel işlenebildiği için bu taş usta ellerde gerçek kıymetini bulur. Diyasporun
kesilişi çok kolay olmasa da usta ellerde son derece yaratıcı ve güzel tasarımlarda kullanılabilecek yüksek bir
potansiyel taşır. Dünyaca ünlü usta kesimcilerden Rudi Wobito ya da Stephen Kotlowski kesim konusunda akla
gelen ilk isimler. Diyaspor taşının
imitasyonunu nasıl ayırt edebiliriz?Dünya piyasalarında taşa olan yüksek taleple beraber maalesef bir çok imitasyon versiyonu da piyasaya sürüldüğü için bu son derece dikkat edilmesi gereken bir konu. Ülkemize gelen turistlerin bir çoğu artık diyaspor kristalini vatanından alabilmek için kuyumculara sormaktadır. Maalesef turiste hizmet verenbir çok kuyumcunun sahte taşları gerçek diye satmaya çalıştıkları duyumları günden güne artmaktadır. Bu şahıslar hem ülkemiz esnafına hem de Türk insanına olan güvenin sarsılmasına neden olmaktadır. Sahte olanları çoğunlukla mükemmel kesilmemiş ve boyut olarak da kalibre edilmiş, standart boyutlardadır. Aynı boyutta ve şekilde, büyük miktarlarda ve özellikle büyükçe ölçülerde bulduğunuz diyasporların imitasyon olma olasılığı oldukça yüksektir.
Renk değiştiren özelliği gün ışığında ve parlak spot ışık altında aşırı belirgin oluyorsa bu da taşın sentetik veya taklit olma ihtimalinin yüksek olduğuna işarettir. Tozundan yapılan, sıkma Diyaspor kesinlikle yoktur ve bu tür deyimler genelde konuyu istismar edenlerin söyledikleri terimlerdir.
Yüksek kalitede, iyi kesilmiş, renk değiştirme özelliğine sahip olan Türk diyasporları (özellikle büyük boyda olanları) yüksek fiyatlarda satılmaktadır. Bu tip taşların karat fiyatı birkaç yüz dolar dahi olabilmektedir.İhraç edildiği ülkeler arasında Amerika ve İngiltere başı çekmekle beraber Japonya, İtalya, Almanya ve Hong Kong’a ve daha bir çok ülkeye ihraç edilmektedir. Türkiye’de ise Harmony koleksiyonunda bu nadide taşın hemen her çeşidini ve boyunu toptan fiyatlarda bulmak mümkün.Milenyum Madenine GeziAslında bu gezinin de dünyanın birçok madenine yapılan ziyaretler kadar zor olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Bodrum Milas havalimanına vardıktan sonra en yakın köye varış yaklaşık 45 dakika alıyor. Anadolu’nun güzel teperinde gözlerden ırak bir bölgece bulunan maden alanına gitmek için dört çekerli bir araç şart. Sıcak ve rutubet bir yana, zorlu arazi koşullarında yapılan bir saatlik bir yolculuktan sonra madene vardığımızda Milenyum Madencilik’ den mühendisler tarafından karşılandık. Madencilerin son derece güvenli şartlarda çalıştığı bu işletmede etik anlamda dünyada geçerli olan ve aranan yüksek standartlar ve çevrecilik bilincini dikkate alan teknikler uyguladığını görmek bizler açısından gurur vericiydi. Maden, sıcak bir yaz gününde dahi oldukça soğuktu. Madencilerin bize söylediğine göre kışın durum tam tersi, dışarıda hava soğukken madenin içi çok daha sıcak oluyormuş. Geçtiğimiz tünellerden sonra vardığımız noktada madencilerle birlikte topraktan ellerimizle çıkarttığımız muhteşem diyasporları görmemizle çektiğimiz tüm sıkıntıları unuttuk. Ham halleriyle bile etkileyici olan Türk diyasporları tam anlamıyla büyüleyici güzellikteydi.ICA International Colored Gemstone Association ve Uluslar arası Gemoloji Derneği Türkiye Başkanı; Fazıl Özen..
