Kendi krizini kendin çıkar-2
Şimdi planı şekillendirelim. Darpahenin haftalık 3-4 ton ziynet üretme kapasitesi olduğunu farz edin. Piyasanın büyük oyuncularınan birisi 1,5 ton, birkaç diğer büyük 1'er ton blok sipariş verdiği anda bu kapasiteyi aşmış olurlar. Buna belki 100 adatten fazla spekülatif olmayan normal kuyumcu siparişleri de eklendiğinde darpahenin 2-3 haftalık kapasitesi dolar. Bu durumda prensip gereği darphane 3 hafta boyunca, elindeki tüm siparişler üretilip teslimata hazırlanana kadar teslimat yapamayacaktır. 3 hafta teslimat yapılamadığında normalde haftalık piyasaya sürülmesi gereken bu ürünler tükenecek ve karaborsaya düşecektir. İşte siz bir önceki teslimatta tonluk siparişleri verenlerden biriyseniz bu aşamada parayı kırmaya başlarsınız. Nasıl mı?
4.Darphane teslimatı tam yapma ve herkesin malını teslim etme prensibine uyma zorununluluğu sebebi ile tüm mal hazır olana kadar teslimat günü belirlemez.
Şimdi planı şekillendirelim. Darpahenin haftalık 3-4 ton ziynet üretme kapasitesi olduğunu farz edin. Piyasanın büyük oyuncularınan birisi 1,5 ton, birkaç diğer büyük 1’er ton blok sipariş verdiği anda bu kapasiteyi aşmış olurlar. Buna belki 100 adatten fazla spekülatif olmayan normal kuyumcu siparişleri de eklendiğinde darpahenin 2-3 haftalık kapasitesi dolar. Bu durumda prensip gereği darphane 3 hafta boyunca, elindeki tüm siparişler üretilip teslimata hazırlanana kadar teslimat yapamayacaktır. 3 hafta teslimat yapılamadığında normalde haftalık piyasaya sürülmesi gereken bu ürünler tükenecek ve karaborsaya düşecektir. İşte siz bir önceki teslimatta tonluk siparişleri verenlerden biriyseniz bu aşamada parayı kırmaya başlarsınız. Nasıl mı?
Darphaneden 1 kg 24 ayar altın karşılığı aldığınız 610 adet çeyrek altını 500 – 7000 (beşyüz – yedi bin arası) usd karşılığında satmaya başlarsınız. Yani siz alıcıdan 1 kg 24 ayar altını aldığınız gibi üzerinde bir de darphanenin asla sizden talep etmediği 7000 dolara kadar çıkabilen (Nisan 2013 te 8000 usd bile görüldü) karaborsa bedelleri (sözde işçilik) alacak ortamları oluşturmuş olursunuz. Neticede bu tip stokçu ve karaborsacı büyük oyuncular 1 kg ziyneti ortalama 2000 usd civarında satmış oluyorlar. Bu bir iddia değil, bunu yokluk zamanlarında Kapalıçarşıdaki herhangi bir sarrafa 1 torba çeyrek istediğinizi söyleyerek fiyat alıp kolayca teyid edebilirsiniz. Peki 1 torbada 2000 dolar havadan para kazanan bu büyük oyuncular, 1.5 ton siparişlerini alıp stoğa çektiklerinde ne yaparlar? Hemen dedikodu üretirler. Yakın ilişkileri olan basın ve meslek gruplarında darphanenin eksik mal verdiğini, zam yaptığını vs söyleyip ellerindeki malın değerini artırırlar. Sonuçta 1.5 ton stok ortalama 2000 usd/kg den size bir sonraki teslimata kadar 3 Milyon dolar havadan para kazandırır. Hele ki krizi körüklemek için darphanenin bir sonraki teslimatını geciktirebilmek adına ihtiyaç olmadığı halde tonlarca yeni sipariş geçerseniz iki teslimat arasındaki zaman artar ve bu milyon dolarları cebe hiç sorunsuz indirirsiniz. Bu operasyon için 1 zırhlı araç ve aldığınız altını saklayacak büyüklükte bir kasa yeterlidir.
Peki, bu para kimden çıkar? Devletten mi? Hayır bu para tabii ki düğünde bayramda hediyelik altın almak isteyen halkımızdan çıkar. Üstelik halkımız bu konuda gerçek suçluyu bilmediğinden bütün bu haksız kazancı semtlerindeki kuyumcu dükkânının sahibi alıyor zannederler. Halbuki dükkan sahibi bu ranttan hiçbir şey kazanmaz. O sadece müşterisine yok dememek, küstürmemek için fahiş fiyatlı karaborsa ziyneti istemeye istemeye karaborsacıdan almak dükkanında bulundurmak zorundadır.
Planın bu kadarı bile insanı dehşete düşürecek kadar kötü değil mi? Ama ben her zaman görünen planın arkasındaki planların daha da kötü olduğunu düşünürüm. Bakın bu planda rantı yapanların, bu rantı yaparken geleceğe dönük başka ne rant hesapları var onu da görelim.
Bahsettiğimiz büyük oyuncuların pek çoğunun ziynete alternatif ürünleri var ve senelerdir bunları piyasaya sürmeye çalışıyorlar. Bunlar gramlık veya farklı ağırlıklarda küçüklü büyüklü külçe altınlar. Devlet altınını halka fahiş karaborsa bedelleri ile pazarlayıp, yarın halkın bunları elden çıkarırken ne büyük zarar ettiklerini anlamalarını sağlamanın ardından devletin bu ürünlerine oluşan güveni yıkmaya çalışıyorlar. Böylece daha makul fiyatlarla pazarladıkları gramlık külçelere güven kayması oluşturup, "kazıkçı devletin” altını yerine "masum özel girişimcinin” külçelerini tercihte ilk sıraya oturtma politikası tüm hızıyla devreye alınmış oluyor. Bu dönemde çoğu büyük oyuncu ziynetleri fahiş fiyatla pazarlayıp, yanında kendi ürünlerini makul fiyatlarla öne sürüp tüm TV ve basın kuruluşlarında "külçe altın tercih edin, ziynette işçilik kaybınız” olur sloganları ile boy gösteriyorlar. İşte, darphaneye tonlarca siparişi tek kalemde veren büyük oyuncuların, hem kendi krizlerini oluşturup bundan rant sağlamaları hem de geleceğe yönelik devletin itibarını beş paralık ederek, yerine kendi üretimlerini geçirme planları böyle bir şey. Tabii ki her büyük kuyumcu markası bu grubun içine girmiyor. Girenlerin yaptıkları kanunen suç olarak da görünmüyor . Muhtemelen, alınan işçilik adı altında ziynetten alınan karaborsa bedelinin ne kadar kayıt altına girdiği araştırılsa, mali şube vs her yerde dinleyebildiği telefonları biraz da buralarda dinlese ciddi veriler ele geçirebilir ama şimdiye kadar bir şey duymadık. Ancak iş devlet itibarının, darphanenin itibarının zedelenmesine varma noktasına geldiğinden bu yazıyı tüm tehlikelerine rağmen yazma gereği duydum. Bizler altına şekil verip bundan emeğimizin karşılığını kazanmaya çalışan insanlarız. Kendi karaborsamızı yaratıp, devlet itibarı ile oynamak pahasına rant elde etmek bizim gelecek planlarımızda asla yerini bulamaz.
Peki sorunu yazdın buna bir de çare üret denirse hemen en basitini yazayım;
Darphane ürettiği ziyneti kuyumcu dükkanlarına direkt dağıtabilir hem de dağıtım ağına vs hiç gerek olmadan bu yapılabilir.
Örneğin Ziraat bankası Genel müdürlüğü ve Darphane genel müdürlüğü bir protokol yapıp, Türkiye genelindeki ziraat bankalarından, kuyumcu esnafına 1 kg den az olmamak kaydı ile dağıtım yapabilir. Bundan sadece bölgesinde kuyumcu dükkânı olan esnaf faydalanır yani halka satış yapmak değil, kuyumcu esnafına belge karşılığı teslimat yapılır. Ziraat bankası alıcıdan torba başına 50-100 TL gibi cüzi bir ücret alarak maliyetlerini çok rahat karşılayacak, karaborsacının da önü tamamen kesilecektir. Zaten hâlihazırda torba başı binlerce TL yi ödeyen esnaf bu ücreti seve seve kabul edebilecektir. Bunun yanında banka yerine darphane binasından teslimatlar da devam edebilir, isteyen esnaf eski sistemle oradan da alışveriş yapabilir. Bu durumda darphane gereksiz mesai ile karaborsa oluşturma çabaları sonucu gelen dengesiz siparişlerle uğraşmak zorunda kalmaz, 5-6 tonluk bir stokla sürekli piyasada ziynet bulunmasını sağlayabilir. Devletimiz bu tip bir organizasyonu hem kendi itibarı hem vatandaşının hakkını koruma altına almak kazançları ile çok rahat yapabilecektir. Özellikle belirtiyorum ki bankadan teslimat, halka ziynet satışı değil, sadece belgeli kuyumcu esnafına toptan teslimattır. Halk altını kuyumcu mağazalarından almaya devam edebilir ama tek farkla! Artık zarara uğratılmadan!